Mề đay trong y học cổ truyền còn được gọi là phong chẩn khối. Nguyên nhân gây bệnh là phong hàn, phong nhiệt hoặc những nhân tố khác như là thức ăn, thuốc...
Mề đay được chia làm hai thể phong hàn và phong nhiệt. Các phương thức điều trị đều nhằm giải dị ứng, gắn histamin, chống sung huyết, chống giãn mạch và các rối loạn khác như phù dị ứng, táo bón, tiêu chảy, bí tiểu tiện…
Quế chi
Một số phương thức điều trị theo từng thể:
Thể phong hàn
Mề đay theo thể phong hàn thường gặp ở bệnh dị ứng nổi ban do lạnh, Người bệnh thường có biểu hiện da hơi đỏ hoặc sắc trắng, gặp lạnh hay phát bệnh, trời nóng bệnh giảm, rêu lưỡi trắng, mạch phù khẩn. Phương pháp chữa trị là phát tán phong hàn, điều hòa dinh vệ.
Bài 1: Quế chi thang gia giảm: quế chi 8gam, bạch thược 12gam, gừng sống 12gam, ma hoàng 6gam, tử tô 12gam, kinh giới 12gam, phòng phong 8gam, tế tân 6gam, bạch chỉ 8gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: Hoàng kỳ kiến trung thang gia giảm: hoàng kỳ 8gam, quế chi 8gam, bạch thược 8gam, sinh khương 6gam, đại táo 12gam, đẳng sâm 12gam, kinh giới 12gam, phòng phong 12gam, bạch chỉ 8gam, ma hoàng 6gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể phong nhiệt:
Người bệnh thường có biểu hiện da đỏ, các nốt ban đỏ, nóng rát, miệng khát, phiền táo; nếu gặp trời gió hoặc nóng bức, bệnh sẽ phát nặng thêm; rêu vàng hoặc trắng. Phương pháp chữa trị là thanh nhiệt, lương huyết.
Bài 1: Ngân kiều tán gia giảm: kim ngân hoa 16gam, liên kiều 12gam, ngưu bàng tử 12gam, lô căn 12gam, trúc diệp 12gam, kinh giới 12gam, cam thảo 4gam, bạc hà 12gam, ké đầu ngựa 16gam, sa tiền tử 12gam, phù bình 8gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: Tiêu phong tán gia giảm: kinh giới 16gam, phòng phong 12gam, ngưu bàng tử 12gam, thuyền thoái 8gam, sinh địa 16gam, thạch cao 20gam, đan bì 8gam, bạch thược 8gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3: kim ngân hoa 16gam, bồ công anh 12gam, ké đầu ngựa 16gam, kinh giới 16gam, lá dâu 16gam, phù bình 8gam, thuyền thoái 6gam, sinh địa 12gam, thổ phục linh 16gam, sa tiền 16gam. Sắc uống ngày 1 thang.
Kết hợp châm cứu hoặc day bấm các huyệt: huyết hải, khúc trì, đại chùy, tam âm giao. Nếu mề đay do ăn uống thì thêm huyệt túc tam lý.
Lương y Đình Thuấn
