Huyền sâm còn có tên gọi là hắc sâm, nguyên sâm. Tên khoa học là Scrophalaria buergerana Miq. Huyền sâm có tác dụng giải độc, tiêu viêm, tiêu khát tư bổ thận âm....
Cây huyền sâm là một loại cỏ cao 1,5-2m. Thân vuông, màu xanh có rãnh dọc, 4 góc hơi phồng lồi ra. Lá hình trứng, đầu nhọn, mọc đối chữ thập. Hoa mọc thành chùm với cuống ngắn trông như bông ở đầu ngọn hoặc đầu cành. Theo Y học cổ truyền, huyền sâm có vị ngọt hơi đắng, tính hàn. Quy kinh phế, vị, thận. Huyền sâm được xếp vào loại thuốc thanh nhiệt giáng hỏa, sinh tân, bà con thường thu hái rễ củ của cây hắc sâm (huyền sâm), về phơi khô để dùng dần. Hiện nay có nhiều công trình nghiên cứu về dược liệu, kết quả cho thấy dược liệu có công dụng làm giảm sốt, giảm các phản ứng viêm nhiễm, diệt được các vi khuẩn staphylocoque, streptocoque... là những vi khuẩn gây viêm nhiễm thường gặp.
Huyền sâm là vị thuốc giải độc tiêu viêm
Một số bài thuốc:
Chữa ho lâu ngày do nhiễm lạnh:
Huyền sâm, cát cánh, đương quy, bạch thược mỗi vị 6g; cam thảo 4g, mạch môn, sinh địa, mỗi vị 8g; bách hợp 10g; thục địa 12g. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, cho vào ấm đổ 600ml nước sắc nhỏ lửa còn 300ml nước, chia 3 lần uống trong ngày. Uống thuốc còn ấm, dùng liền 3 tuần.
Trị mụn nhọt, mẩn ngứa do nhiệt:
Huyền sâm, liên kiều, sinh địa, kim ngân hoa, mạch môn mỗi vị 12g; đạm trúc diệp 10g; đan sâm 8g; hoàng liên 6g. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, cho vào ấm đổ 700ml nước sắc nhỏ lửa còn 250ml nước, chia 3 lần uống trong ngày. Uống thuốc còn ấm, dùng liền 2 tuần lễ.
Trị viêm họng:
Huyền sâm, sài đất, thổ phục linh mỗi vị 12g; cam thảo 6g. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, cho vào ấm đổ 500ml nước sắc nhỏ lửa còn 200ml nước, chia 3 lần uống trong ngày. Uống thuốc còn ấm, dùng 1 tuần.
Hỗ trợ điều trị đái tháo đường:
Huyền sâm 16g; sinh địa, thiên hoa phấn mỗi vị 20g; mạch môn, tri mẫu mỗi vị 12g, thạch cao 20g; hoàng liên 4g. Tất cả các vị thuốc rửa sạch, cho vào ấm đổ 700ml nước sắc nhỏ lửa còn 250ml nước, chia 3 lần uống trong ngày. Uống thuốc còn ấm, 2 tuần một liệu trình.
Bác sĩ Hữu Đức
