Sỏi đường tiết niệu là hiện tượng sỏi kết ở đường tiết niệu bao gồm sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang... Bệnh thường xảy ra ở người lớn tuổi, hiếm xảy ra ở trẻ em và thường có tiền sử bệnh lâu dài qua nhiều năm.
Sỏi đường tiết niệu là một bệnh khá phổ biến ở nước ta, bệnh thường gặp nhiều ở nam và thường mắc phải ở lứa tuổi 35 - 55 tuổi. Các điều kiện thuận lợi cho việc hình thành sỏi tiết niệu là uống ít nước, nhiễm khuẩn tiết niệu, hay thay đổi độ ph trong nước tiểu. Tùy vào những vị trí khác nhau mà người ta chia ra sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo...
Theo đông y, bệnh sỏi đường tiết niệu được xếp vào phạm vị lâm chứng. Nguyên nhân gây bệnh thường do ăn nhiều thức ăn cay nóng, uống nhiều bia rượu, sinh thấp nhiệt dồn xuống bàng quang làm cho khí hỏa không thông. Bệnh ủ lâu ngày làm hao tổn chính khí, tổn thương tỳ thận, ảnh hưởng tới tác dụng khí hỏa của bàng quang làm cho tạp chất của tiết niệu kết lại mà thành sỏi. Đông y có nhiều bài thuốc điều trị bệnh sỏi đường tiết niệu theo từng thể trạng bệnh.
Cây kim tiền thảo
Thể nhiệt lâm:
Biểu hiện: Tiểu nhiều lần, cảm giác tiểu nóng, tiểu buốt, nước tiểu vàng, đục, phía dưới bụng đau cứng hoặc đau chướng.
Phương pháp điều trị: Thanh nhiệt lợi thấp
Bông mã đề
Bài 1: Mộc thông 12g, biển súc 12g, cù mạch 12g, hoạt thạch 16g, chi tử 12g, kim tiền thảo 30g, kê nội kim 10g, tiên hạc thảo 15g, xa tiền tử 15g, đại hoàng 6g, cam thảo 6g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 2: Cam thảo tiêu 3g, đông quỳ tử 10g, giáng hương 3g, hải kim sa 10g, hoạt thạch 10g, kê nội kim 10g, kim tiền thảo 30g, thạch vi 10g, xuyên ngưu đằng 10g. Sắc uống ngày 1 thang.
Thể thạch lâm:
Biểu hiện: Tiểu khó đau như bị tắc, nước tiểu mầu vàng, đục hoặc đau quặn lưng bụng dưới, nước tiểu có máu.
Phương pháp điều trị: Thanh nhiệt lợi thấp, thông lâm
Bài 1: Thạch vĩ, đông quỳ tử, phục linh, xa tiền tử, cù mạch, kim tiền thảo đều 12g; hoạt thạch 16g; cam thảo. Sắc uống trong ngày.
Bài 2: Bạch thược 12g, cam thảo 4g, hải kim sa đằng 18g, kê nội kim 10g, kim tiền thảo 30g, Mộc hương 6g, Sinh địa 12g. Sắc uống ngày một thang.
TS.BSCKII.Dương Trọng Nghĩa