Cây rẻ quạt còn được gọi là xạ can. Trong đông y xạ can có vị đắng tính hàn có tác dụng thanh hỏa, tán huyết, tiêu đờm. Xạ can dùng để chữa trị viêm amidan, viêm họng, ho do viêm họng....
Cây rẻ quạt mọc hoang và được trông làm cảnh, làm thuốc khắp nơi ở nước ta. Trong đông y rẻ quạt được xếp vào loại thuốc thanh nhiệt giải độc, rẻ quạt có vị đắng tính hàn vào kinh can và phế có tác dụng thanh hỏa, giải độc, tán huyết. Xạ can được coi là một vị thuốc quý chữa mọi bệnh về cổ họng.
Cây rẻ quạt
Một số bài thuốc chữa viêm họng từ cây rẻ quạt:
Chữa ho do viêm họng:
Xạ can 8g, sài đất 10g, đậu chiều (sao vàng) 8g, cam thảo dây tươi 6g. Sắc với 600ml nước còn khoảng 200ml, chi uống 2lần trong ngày. Uống sau các bữa ăn trưa và tối. Dùng liên tục trong 5 ngày.
Chữa viêm họng hạt:
Một củ rẻ quạt tươi 50g, rửa sạch, nướng chín, giã nhỏ, cho ít muối vào và cho vào lọ nút kín. Mỗi ngày lấy 2-3g ngậm và ngậm 2-3 lần trong ngày, sau đó bỏ bã. Dùng liên tục trong 5-7 ngày.
Trị hen suyễn ở trẻ:
Xạ can, khoản đông hoa mỗi vị 6g, ma hoàng, gừng tươi mỗi vị 3g, tử uyển và bán hạ chế mỗi vị 9g, tế tân, ngũ vị tử mỗi vị 1,5g. Sắc 3 bát nước còn 1 bát, chia uống 2 lần trong ngày. Uống trong 7-10 ngày.
Ho do nhiễm lạnh:
Xạ can, bán hạ, tử uyển, khoản đông hoa, đại táo, sinh khương mỗi vị 10g, ma hoàng 7g, ngũ vị tử 3g, tế tân 3g. Sắc 3 bát nước còn 1 bát, uống trong ngày. Uống trong 2 ngày.
Trị viêm yết hầu thể nhẹ (triệu chứng yết hầu sưng đau, nóng đỏ) :
Xạ can 9g, bạc hà 6g, kim ngân hoa 9g, ngưu bàng tử, cam thảo mỗi vị 6g. Sắc khoảng 500ml nước còn 150 ml chia uống 2 lần trong ngày, nên uống thuốc còn ấm, nếu nguội hâm lại để uống. Uống sau các bữa ăn sáng và tối. Dùng trong 5-7 ngày.
Chữa các triệu chứng báng bụng, bụng to óc ách:
Xạ can tươi 30g, rửa sạch, nướng chín, giã nhỏ, vắt lấy nước uống, uống trong 2 ngày. Khi uống có thể cho thêm đường hoặc mật ong vào.
Bác sĩ Nguyễn Huyền
