Lá xương sông: vị cay thơm, tính ấm, có tác dụng khử mùi tanh hôi, tiêu thực, tiêu đàm, tiêu máu ứ, thông tiểu, trị cảm ho, viêm họng, tưa lưỡi, nghẹt mũi, nhức đầu, đau bụng.
Xương sông (rau xương sông) trông Đông y gọi là hoạt mộc thảo hay là thiên danh tính, tên khoa học là Blumea myriocephala, học Cúc Asteraceae. Xương sông có lá hình thuôn dài, mép có răng cưa. Ở nước ta xương sông mọc được khắp nơi có thể mọc hoang hoặc do người dân trồng. Xương sông được ưa chuộng làm món ăn, có thể dùng lá xương sông để cuốn phía ngoài các món thịt, món gỏi… Ngoài ra xương sông còn là một loại thảo dược được dùng nhiều trong các bài thuốc.
Theo Đông y lá xương sông có vị cay thơm, tính ấm, có tác dụng khử mùi tanh hôi, tiêu thực, thông tiểu, trị cảm ho, viêm họng, tưa lưỡi, nghẹt mũi, nhức đầu và đau bụng. Sau đây bài viết xin giới thiệu tới bạn đọc một số bài thuốc từ lá xương sông.
Lá xương sông có tác dụng trị phong thấp, giải cảm
Trị phong thấp: rắn chặt đầu, bỏ đuôi, lột da, bỏ hết tạng phủ, róc lấy thịt, băm vụn với rau ngò gai và lá xương sông, vò viên, bọc lá lốt nướng. Món này nên ăn nóng với các rau thơm khác.
Chống dị ứng, tăng khả năng tình dục: thịt con trai băm với thịt heo, gói lá xương xông, nướng. Hoặc thịt bò gói xương sông nướng trên bếp
Giải cảm: nấu cháo cá xương sông cho thêm gừng, hành.
Trừ cảm ho: nấu canh xương sông với rau tần dày lá, thêm thịt heo. Tác dụng bổ chính khu tà, thêm phổi heo để làm mát phổi, chữa ho.
Kháng khuẩn, sưng họng, viêm amiđan, khản tiếng: nước xương sông ngậm trong miệng.
Thường xuyên ăn lá xương sông chữa khí huyết trì trệ, máu nhiễm mỡ.
Hạt xương sông:
Làm tan huyết ứ, cầm huyết: sắc hạt và uống nhiều lần cho tan máu bầm khi bị chấn thương ứ máu.
Tê nhức tứ chi: uống nước sắc hạt xương sông mỗi ngày 15 - 20g chữa đầu ngón tay chân tê dại và mất cảm giác, lạnh tay chân...
Viêm họng: sắc hạt xương xông ngậm và uống.
Lưu thông khí huyết, giúp trẻ lâu: uống nước hãm (hoặc nước sắc loãng) hạt xương sông. Không dùng lâu vì có tác dụng phụ như khô háo trong người, táo bón...
BS. Phó Đức Thuần