Mẫu lệ là tên một vị thuốc trong đông y, được xuất phát từ vỏ con hàu, một loại nhuyễn thể thường sống ở cửa sông hoặc ở biển
Thịt hàu được sử dùng làm thực phẩm rất ngon và bổ, vỏ hàu có chữa nhiều muối canxi được sử dụng làm thuốc chữa bệnh. Mùa khai thác hàu thường từ tháng 10 cho đến tháng 3 vì lúc này hàu rất béo. Để có được mẫu lệ, người ta thu lấy vỏ hàu rồi ngâm vào nước để cho bở các chất bẩn bám ở phía ngoài, sau đó lấy bàn chải cứng chà theo các thớ vỏ. Rửa sạch phơi hoặc sấy khô. Nếu sử dụng mẫu lệ dưới dạng sồng thì cho vỏ hàu vào túi vải dầy rồi dùng chầy đập thành từng mảnh vụn, nếu sử dụng dươi dạng bột thì nung vỏ hàu ở nhiệt độ 600-700 độ C trong khoảng 6 -7h. Để nguội rồi lấy ra tán thành bột mịn
Theo đông y, mẫu lệ có vị mặn, tính lạnh có tác dụng an thần, bình can, thường được sử dụng để chữa khí hư bạch đới, mồ hôi trộm, đau dạ dày, sâu răng...
Một số bài thuốc thường dùng từ mẫu lệ
Chữa ra mồ hôi trộm
- Hoàng kỳ 8g, ma hoàng 8g, Bột mẫu lệ 30g, hoàng kỳ với ma hoàng sắc đặc lấy 300 ml nước làm thuốc. Uống bột mẫu lệ và nước thuốc ngày 3 lần , uống trước khi ăn
Chữa tiểu dắt, tiểu són, đái dầm
- Bột mẫu lệ 40g rồi nhồi vào bong bóng lợn nấu nhừ. Để nguội bỏ bột mẫu lệ, thái nhỏ bong bóng, ăn trong ngày. DÙng liền trong vòng 1 tuần
Trị chứng dương hư ra nhiều mồ hôi
- Mẫu lệ, Rễ ma hoàng, Nhân sâm, bạch truật , bán hạ, Ngũ vị tử mỗi vị 30g, bá tử nhân 60g, tiểu mạch 15g. Chế thành hoàn uống mỗi lần 10g,
Chữa đau bụng kinh
- Mẫu lệ 20g, hoa hòe 30g, ích mẫu 25g, mẫu lệ nung thành vôi rồi sắc với những vị thuốc trên lấy 150ml nước thuốc, uống làm 2 lần trong ngày, uống trước kỳ kinh 10 ngày
Đau do viêm loét dạ dày
- Mẫu lệ 15g, hoài sơn 16g, uất kim 12g, trần bì 10g, dạ cẩm 12g, hậu phác 10g, bạch truật 14g, cam thảo 12g, bồ công anh 16g. Sắc uông ngày 1 thang
