Vết chân chim, những nếp nhăn tỏa ra từ khóe mắt, là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa. Mặc dù chúng không thể bị xóa hoàn toàn nhưng vẫn có nhiều cách để giải quyết sự xuất hiện của chúng và ngăn chúng trở nên đáng chú ý hơn.

Những nếp nhăn nhỏ xíu mọc ra từ khóe mắt của chúng ta là mối quan tâm chung của nhiều người khi có tuổi. Thường gắn liền với tiếng cười và biểu hiện niềm vui, chúng có thể trở nên nổi bật hơn theo thời gian, dẫn đến những lo ngại về ngoại hình và sự lão hóa.

Nhưng đừng lo lắng, vì hiểu rõ nguyên nhân gây ra vết chân chim, cách điều trị và cách phòng ngừa có thể giúp chúng ta duy trì vẻ ngoài trẻ trung và tràn đầy sức sống trong nhiều năm tới.

Vết chân chim là gì?

Vết chân chim là những nếp nhăn nhỏ hình thành xung quanh mắt, thường là do da mất đi độ đàn hồi và collagen. Những đường này trông giống như bàn chân của một con chim, do đó có tên như vậy.

Vết chân chim thường trở nên nổi bật và đáng chú ý hơn theo tuổi tác do nhiều yếu tố, bao gồm biểu cảm khuôn mặt lặp đi lặp lại, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, hút thuốc và mất độ đàn hồi của da. Chúng cũng trở nên nổi bật hơn khi chúng ta cười, nheo mắt hay cau mày.

Được khoa học gọi là “nếp nhăn quanh mắt”, chúng là kết quả của việc da bị gấp và nhăn theo thời gian.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố góp phần vào sự phát triển của vết chân chim:

  • Lão hóa: Khi chúng ta già đi, làn da mất đi collagen và sự đàn hồi một cách tự nhiên, dẫn đến giảm độ săn chắc và hình thành các nếp nhăn.
  • Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời phá vỡ collagen và sự đàn hồi, đẩy nhanh quá trình hình thành vết chân chim.
  • Hút thuốc: Hút thuốc hạn chế lưu lượng máu đến da, làm mất đi các chất dinh dưỡng và oxy cần thiết, có thể làm nếp nhăn trở nên trầm trọng hơn. Nó còn làm suy giảm độ đàn hồi tự nhiên của da, khiến da dễ xuất hiện vết chân chim. Ô nhiễm không khí và các gốc tự do khác cũng có thể ảnh hưởng đến vẻ ngoài của da.
  • Biểu cảm khuôn mặt lặp đi lặp lại: Thường xuyên nheo mắt, cau mày, cười, chớp mắt hoặc mỉm cười có thể khiến vùng da quanh mắt bị nhăn nheo theo thời gian, góp phần hình thành vết chân chim.
  • Khô da:  Sự căng mọng trên da sẽ không còn, đặc biệt là quanh mắt vì vùng da này thường mỏng hơn và khô hơn các vùng khác.

Cần làm gì để cải thiện vết chân chim?

Mặc dù không có giải pháp thần kỳ nào cho vết chân chim nhưng một số lựa chọn có thể hữu ích. Đây là những cách các bác sĩ da liễu và chuyên gia y tế khuyên dùng:

Kem bôi

Hầu hết các loại kem bôi trị vết chân chim đều có tác dụng dưỡng ẩm cho da, có thể tạm thời làm mờ sự xuất hiện của các nếp nhăn. Một số loại kem cũng có thể chứa các thành phần kích thích sản xuất collagen hoặc tẩy tế bào chết cho da.

Kem retinol kích thích sản xuất collagen và có thể làm giảm sự xuất hiện của nếp nhăn. Ngoài retinoids, chất chống oxy hóa và peptide cũng có thể giúp kích thích sản xuất collagen và cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn.

Chất làm đầy dạng tiêm

Chất làm đầy da (fillers), như axit hyaluronic (HA), làm đầy đặn da, làm mờ nếp nhăn. Axit hyaluronic là loại chất làm đầy phổ biến nhất được sử dụng cho vết chân chim. Các loại chất làm đầy khác bao gồm canxi hydroxylapatite (Radiesse) và axit poly-L-lactic (Sculptra).

Tác dụng phụ có thể xảy ra của chất làm đầy da cho vết chân chim bao gồm bầm tím, sưng, đỏ và đau ở chỗ tiêm.

Tiêm Botox

Tiêm Botox có thể tạm thời thư giãn các cơ quanh mắt, làm giảm sự xuất hiện của vết chân chim. Botox hoạt động bằng cách ngăn chặn các tín hiệu thần kinh đến các cơ xung quanh mắt.

Một lượng nhỏ Botox được chuyên gia chăm sóc sức khỏe có trình độ chuyên môn tiêm vào các điểm cụ thể quanh mắt, thường là bác sĩ da liễu hoặc bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ. Quá trình thực hiện thường nhanh chóng, chỉ mất khoảng 10 – 15 phút.

Botox nhìn chung an toàn nhưng có thể có tác dụng phụ nhẹ như bầm tím tạm thời, sưng và đỏ tại chỗ tiêm. Trong một số ít trường hợp, tác dụng phụ nghiêm trọng hơn có thể xảy ra.

Trị liệu bằng laser

Phương pháp điều trị tái tạo bề mặt bằng laser có thể kích thích sản xuất collagen và cải thiện kết cấu da, làm giảm sự xuất hiện của vết chân chim. Quy trình này sử dụng tia laser để loại bỏ các lớp da trên cùng. Nó có thể là một phương pháp điều trị vết chân chim hiệu quả nhưng cũng có tính xâm lấn cao hơn các lựa chọn khác như botox hoặc chất làm đầy.

Có hai phương pháp tái tạo bề mặt bằng laser chính được sử dụng cho vết chân chim:

  • Tái tạo bề mặt bằng laser xâm lấn: Loại laser này loại bỏ toàn bộ lớp da trên cùng. Đây là phương pháp tái tạo bề mặt bằng laser hiệu quả nhất đối với vết chân chim, nhưng cũng có thời gian hồi phục lâu nhất và nguy cơ tác dụng phụ đáng kể nhất.
  • Tái tạo bề mặt da bằng laser phân đoạn: Loại laser này cung cấp năng lượng laser theo cách phân đoạn, tạo ra các cột cực nhỏ của vùng da được điều trị được bao quanh bởi các vùng không được điều trị. Điều này cho phép quá trình lành vết thương nhanh hơn và ít nguy cơ tác dụng phụ hơn so với phương pháp tái tạo bề mặt bằng laser xâm lấn, nhưng kết quả có thể không ấn tượng bằng.

Trong quá trình thực hiện, chùm tia laser được chiếu vào vùng mục tiêu xung quanh mắt. Năng lượng laser làm nóng da, kích thích cơ thể sản sinh collagen mới. Collagen mới này làm đầy đặn làn da và làm giảm sự xuất hiện của nếp nhăn.

Tái tạo bề mặt bằng laser có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm:

  • Sưng tấy.
  • Đỏ.
  • Bong vảy.
  • Sự nhiễm trùng.
  • Thay đổi sắc tố da.

Ngoài ra, tái tạo bề mặt da bằng laser là một lựa chọn đắt tiền hơn so với các phương pháp điều trị vết chân chim khác, chẳng hạn như Botox hoặc chất làm đầy. Thời gian phục hồi sau khi tái tạo bề mặt bằng laser có thể mất vài tuần và chúng ta sẽ cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ làn da của mình khỏi ánh nắng mặt trời trong thời gian này.

Lột da bằng hóa chất

Lột da bằng hóa chất được sử dụng để cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn, bao gồm cả vết chân chim. Chúng hoạt động bằng cách bôi dung dịch hóa học lên da, khiến các lớp bên ngoài bong ra. Điều này kích thích da sản xuất collagen mới, mang lại làn da mịn màng, trẻ trung hơn.

Tác dụng phụ có thể xảy ra của lột da bằng hóa chất bao gồm đỏ tạm thời, sưng tấy, châm chích và đóng vảy.

Tư vấn bác sĩ da liễu là rất quan trọng trước khi trải qua bất kỳ thủ tục y tế nào. Bác sĩ da liễu có thể đánh giá mối quan tâm về da của chúng ta và đề xuất liệu trình điều trị phù hợp nhất.

Che giấu vết chân chim

Mặc dù các phương pháp điều trị có thể giúp giảm thiểu vết chân chim nhưng cũng có những cách để che giấu chúng tạm thời:

  • Kem dưỡng mắt: Kem dưỡng ẩm dành cho mắt làm đầy đặn vùng dưới mắt, làm mờ nếp nhăn. Giữ ẩm cho vùng da quanh mắt có thể giúp làm mờ nếp nhăn và tạo vẻ ngoài mịn màng hơn.
  • Kem che khuyết điểm: Chọn loại kem che khuyết điểm nhẹ, dạng kem, hòa quyện hoàn hảo để tránh tạo nếp nhăn. Chọn loại kem che khuyết điểm nhẹ phù hợp với màu da của chúng ta và vỗ nhẹ lên vùng vết chân chim để ngụy trang các đường nhăn.
  • Kỹ thuật trang điểm: Thoa kem che khuyết điểm theo hình chữ V dưới mắt và tán đều lên trên có thể nâng cao vẻ ngoài và giảm thiểu bóng tối làm nổi bật vết chân chim. Các kỹ thuật như tạo khối và highlight có thể giúp đánh lạc hướng vết chân chim và tạo ảo giác về làn da mịn màng hơn.
  • Không sử dụng phấn phủ dạng lỏng:  Phấn thực sự có thể bám vào và tạo thành các nếp nhăn, điều này thực sự có thể khiến chúng trở nên rõ ràng hơn.

Phòng ngừa và biện pháp tự nhiên

Phòng ngừa là chìa khóa để giảm thiểu sự phát triển của vết chân chim. Dưới đây là một số bước cần thực hiện:

Chống nắng

Sử dụng kem chống nắng hàng ngày có SPF 30 hoặc cao hơn là điều cần thiết để bảo vệ làn da của chúng ta khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời. Đảm bảo sử dụng loại kem chống nắng tốt nhất, an toàn nhất và tránh những loại độc hại hơn và/hoặc không hiệu quả. Kem chống nắng khoáng chất (vật lí) là một lựa chọn tuyệt vời.

Hydrat hóa

Giữ cho làn da của chúng ta được ngậm nước tốt sẽ làm nó căng mọng và giảm sự xuất hiện của nếp nhăn. Uống nhiều nước để giữ cho làn da của chúng ta ngậm nước và dẻo dai, làm giảm sự xuất hiện của đường nhăn và nếp nhăn.

Lối sống lành mạnh

Duy trì chế độ ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng có thể góp phần tăng cường sức khỏe làn da tổng thể và làm chậm quá trình lão hóa. Ăn nhiều thực phẩm chống lão hóa và thực phẩm bổ sung chống lão hóa, chẳng hạn như những thực phẩm cung cấp collagen, vitamin C, protein, omega-3, vitamin E, vitamin A, men vi sinh và CoQ10.

Đeo kính râm

Kính râm không chỉ bảo vệ mắt chúng ta khỏi tia UV có hại mà còn giúp ngăn ngừa tình trạng nheo mắt, nguyên nhân có thể góp phần hình thành vết chân chim.

Tránh hút thuốc

Bỏ hút thuốc hoặc tránh tiếp xúc với khói thuốc lá vì hút thuốc làm tăng tốc quá trình lão hóa và góp phần hình thành nếp nhăn.

Tập thể dục

Một trong những lợi ích của việc tập thể dục là giúp máu lưu thông, tăng cường tuần hoàn. Điều này lần lượt giúp giữ ẩm và tăng cường sức khỏe làn da.

Lăn kim vi điểm

Lăn kim vi điểm liên quan đến việc sử dụng một thiết bị có những chiếc kim siêu nhỏ để tạo ra những vết thủng vi mô có kiểm soát trên da. Chấn thương được kiểm soát này sẽ kích hoạt quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể, kích thích sản xuất collagen và đàn hồi. Sự gia tăng sản xuất collagen này giúp làm đầy đặn làn da và giảm sự xuất hiện của nếp nhăn.

Dưỡng ẩm và tẩy tế bào chết

Dưỡng ẩm cho da mặt là một trong những cách tốt nhất để giữ cho làn da tươi trẻ và ngăn ngừa sự xuất hiện của vết chân chim. 

Ngoài ra, tẩy da chết có thể giúp loại bỏ các tế bào da chết có thể cản trở sự hấp thụ của các sản phẩm chăm sóc da khác như kem dưỡng ẩm hoặc kem chống nhăn. Điều này cho phép các sản phẩm này hoạt động hiệu quả hơn.

Chúng ta cũng nên sử dụng các thành phần chăm sóc da tự nhiên, chẳng hạn như: Dầu dừa, dầu bơ, dầu argan, dầu jojoba, dầu hạnh nhân, dầu thầu dầu, bơ hạt mỡ, bơ ca cao, sáp ong, tinh dầu tràm trà, tinh dầu chanh, lô hội, giấm táo, mật ong, muối biển, dưa leo, glycerin…

Hãy nhớ rằng, mặc dù vết chân chim là một khía cạnh tự nhiên của lão hóa, nhưng sự kết hợp của các biện pháp phòng ngừa, điều trị có mục tiêu và kỹ thuật trang điểm có thể giải quyết hiệu quả vẻ ngoài của chúng và giữ cho đôi mắt của chúng ta trông trẻ trung.

BS. Nguyễn Thùy Ngân