Những vị thuốc quý giúp bồi bổ sức khỏe cho bệnh nhân COVID-19

NHỮNG VỊ THUỐC QUÝ GIÚP BỒI BỔ SỨC KHỎE CHO BỆNH NHÂN COVID-19

Yến sào, nấm linh chi, đông trùng hạ thảo… là những vị thuốc quý trong y học cổ truyền có tác dụng bổ dưỡng, tăng sức khỏe, đặc biệt cho người mắc COVID-19 thấy uể oải, mệt mỏi.

1.    Yến sào

Yến sào (tổ yến) là loại thực phẩm quý, bổ dưỡng và cao cấp. Yến sào được dùng từ lâu đời để giúp tăng cường sức khỏe. Bởi vậy, gần đây yến được săn lùng, nhiều người tìm mua để phòng COVID-19 và tăng sức khỏe cho người mắc bệnh.

Hàm lượng protein hòa tan trong nước với nhiều acid amin thiết yếu (phenylalanin, valine, threonine, histidine, tryptophan, isoleucine, methionine, lysine và leucine), carbohydrate, muối vô cơ và các loại nguyên tố khác nhau (natri, calci, magie, kali, phospho, sắt, iod…) cho thấy giá trị dinh dưỡng của tổ yến. Các hoạt tính sinh học được báo cáo và giá trị dinh dưỡng của tổ yến ăn được bao gồm chống oxy hóa, chống virus cúm, chống đông máu, hoạt động liên kết lectin, bảo vệ thần kinh; cải thiện sức khỏe của xương, da, mắt, hàm lượng hormone… gần đây có thêm những tác dụng thú vị khác được báo cáo như: Tiêu đờm, giảm ho, chống lao, cải thiện giọng nói, hỗ trợ phòng chống ung thư, chống suy nhược cơ thể và nhanh chóng phục hồi sau bệnh tật và phẫu thuật.

Y học cổ truyền cũng sử dụng yến như một vị thuốc và thường được kê trong các phương thuốc điều trị các bệnh hư chứng (tỳ, vị, phế, thận), bệnh lao, hen suyễn, ho khan, ho ra máu, suy nhược, cải thiện giọng nói, khó thở, suy nhược cơ thể. Bên cạnh đó, yến sào theo truyền thống được dùng nâng cao ham muốn tình dục, tăng cường đề kháng, thúc đẩy tăng trưởng, cải thiện khả năng tập trung, tăng năng lượng và sự trao đổi chất, điều hòa tuần hoàn, dưỡng nhan sắc.

Cho đến nay, chưa có nghiên cứu nào cụ thể về việc yến sào có tác dụng phòng chống COVID-19. Tuy nhiên, với những công dụng tốt cho sức khỏe của yến sào có thể được sử dụng để nâng cao đề kháng giúp ngăn ngừa tác nhân gây bệnh và phục hồi sức khỏe sau khi mắc COVID-19.

2.    Đông trùng hạ thảo

Một số loại nấm có những lợi ích sức khỏe như giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, cải thiện tâm trạng và cung cấp năng lượng… Nấm chính là dược liệu, thậm chí còn là dược liệu quý, có giá trị cao về tác dụng y học. Khi mắc COVID-19, hãy khởi động lại sức khỏe của mình và việc dùng nấm dược liệu là một cách để nâng cao sức khỏe.

Nghe đến đông trùng hạ thảo chúng ta có thể nghĩ ngay đến dược liệu quý. Đông trùng hạ thảo thực chất là một loại nấm ký sinh phát triển mạnh từ ấu trùng côn trùng.

Chi Cordyceps bao gồm hơn 400 loài, Cordycep sinensis và Cordycep militaris là những loài đã thu hút được sự chú ý của ngành y dược vì những lợi ích sức khỏe tiềm năng của chúng. 

•    Tác dụng chống COVID-19 

Trong nghiên cứu gần đây của FDA, trong 45 loại hoạt chất được thử nghiệm thì codycepin trong đông trùng hạ thảo được coi là có tiềm năng nhất trong việc làm thuốc điều trị COVID-19 trong tương lai. Codycepin gắn kết với các nguyên liệu quan trọng trong quá trình sao chép virus, khiến chúng bị thiếu nguyên liệu và không thể tạo ra virus mới. Chúng ta có thể dùng đông trùng hạ thảo để chống lại COVID-19.

•    Tăng cường năng lượng

Đông trùng hạ thảo có liên quan đến việc tăng sản xuất adenosine triphosphate (ATP) - phân tử cung cấp năng lượng.

Nghiên cứu trên đối tượng người cao tuổi đã cho thấy đông trùng hạ thảo có thể cải thiện hiệu suất tập thể lực của những tình nguyện viên.

Một nghiên cứu khác được thực hiện trên những người trẻ tuổi cũng cho thấy đông trùng hạ thảo có thể làm tăng cường sức bền khi tập thể dục.

•    Chống lão hóa

Đông trùng hạ thảo không đưa chúng ta quay ngược thời gian, nhưng một số nghiên cứu cho thấy rằng đông trùng hạ thảo có thể giúp bảo vệ các tế bào chống lại sự lão hóa bằng cách bảo vệ các ty thể hoặc cơ quan năng lượng của tế bào.

•    Tiềm năng chống ung thư

Đông trùng hạ thảo đã được nghiên cứu về những lợi ích có thể có đối với bệnh ung thư, bao gồm ung thư phổi, ung thư hạch bạch huyết và ung thư biểu mô trực tràng. Chúng cũng đã được nghiên cứu về khả năng chống lại sự di căn của khối u.

3.    Nấm linh chi

Nấm linh chi (Ganoderma lucidum) là cái tên quen thuộc bởi nó nổi tiếng toàn thế giới. Nấm linh chi thường được dùng trong với y học cổ truyền của các nước phương Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản...  

•    Tác dụng chống COVID-19 

Theo một nghiên cứu năm 2020 về Vai trò của nấm linh chi đối với một số phản ứng huyết học và miễn dịch học ở bệnh nhân coronavirus (COVID-19). Kết quả cho thấy nấm linh chi có vai trò đáng kể trong việc giảm tác dụng độc hại của COVID-19 trên các thông số huyết học được nghiên cứu. Bởi vậy, nấm linh chi có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị COVID-19.

•    Hỗ trợ miễn dịch

Một lợi ích được nhấn mạnh trong các nghiên cứu khoa học là sức mạnh của linh chi trong việc hỗ trợ sức khỏe hệ thống miễn dịch. Tăng miễn dịch sẽ giúp tăng cường sức khỏe, chống lại nhiều bệnh tật, vì vậy nấm linh chi không chỉ được dùng để chữa bệnh mà còn để phòng bệnh rất tốt.

•    Tăng cường tâm trạng

Nấm linh chi có thể giúp chúng ta vượt qua được những trạng thái tâm trạng tiêu cực như buồn bã, lo âu, căng thẳng và bực tức.

Một số nghiên cứu cho thấy nấm linh chi có thể giúp giảm bớt chứng trầm cảm, chống lại sự mệt mỏi trên những bệnh nhân mắc ung thư.

•    Chống ung thư

Nấm linh chi các nghiên cứu đánh giá về khả năng chống ung thư, bao gồm ung thư phổi, bệnh bạch cầu, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, ung thư đại tràng, sarcoma và ung thư gan.

4.    Cách sử dụng các loại dược liệu quý để tăng sức khỏe, chống lại COVID-19

Có lẽ cách phổ biến nhất để sử dụng nấm linh chi, đông trùng hạ thảo là hãm thành trà hoặc nấu thành thuốc sắc. Ngoài ra, ngâm mật ong để sử dụng. Còn đối với yến sào, món ăn từ phổ biến nất là yến chưng với đường phèn, hồng táo; ngoài ra còn có các món khác như chè yến, súp yến.

Các dược liệu trên còn được chiết xuất và là thành phần của các sản phẩm chăm sóc sức khỏe như viên nang, thực phẩm bổ sung, trà công thức…

Chúng ta có thể sử dụng các vị thuốc này để nâng cao sức khỏe giúp phòng bệnh cũng như dùng khi mắc bệnh để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng và sau khi mắc bệnh để mau chóng hồi phục sức khỏe.

Các vị thuốc yến sào, đông trùng hạ thảo, nấm linh chi về cơ bản là lành tính, chỉ cần lựa chọn sản phẩm đảm bảo chất lượng, rõ nguồn gốc xuất xứ là có thể yên tâm sử dụng. Để bồi bổ cần sử dụng đúng liều khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc của thầy thuốc tư vấn, không nên lạm dụng dùng quá liều vừa tốn kém, vừa có thể gặp phải những tác dụng không mong muốn. Trẻ em dưới 7 tuổi, phụ nữ có thai và cho con bú, người mắc bệnh tự miễn, người trước khi phẫu thuật hoặc vừa trải qua phẫu thuật, suy gan, suy thận không nên tự ý sử dụng dược liệu hay thuốc bổ, cần có sự tư vấn của bác sĩ về loại dùng, liều dùng. 

Ngoài yến sào, đông trùng hạ thảo, nấm linh chi còn nhiều vị thuốc quý khác có tác dụng nâng cao sức khỏe, tăng miễn dịch có thể sử dụng để hỗ trợ phòng chống COVID-19 như sâm Ngọc Linh, nhân sâm, … và các bài thuốc y học cổ truyền dùng để phòng bệnh, điều trị bệnh cũng như bổ khí huyết ngũ tạng hư sau khi mắc bệnh. Tốt nhất nên có sự thăm khám và tư vấn của thầy thuốc để có pháp phương phù hợp giúp việc phòng bệnh, chữa bệnh được toàn diện và hiệu quả. 

TS. Lương Y Phùng Tuấn Giang
Chủ tịch Viện nghiên cứu phát triển y dược cổ truyền Việt Nam
Chủ nhiệm Nhà thuốc Thọ Xuân Đường